İnternet veya sosyal medya üzerinden hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 125. Maddesi kapsamında düzenlenmekte olup hukuki yaptırımlara tabidir. Bu yazımızda internet veya sosyal medya üzerinden hakaret suçu cezası, işlenme şekli ve suçun ispatı ile ilgili bilgiler vereceğiz. Size karşı işlenen internet veya sosyal medya üzerinden hakaret suçuna ilişkin olarak hukuk büromuzu ziyaret ederek alanında uzman avukatlarımızdan destek alabilirsiniz.
İnternet Üzerinden Hakaret Suçu Nedir? (TCK 125)
İnternet üzerinden hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 125. Maddesinde ‘’1- Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.
2- Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur. Şeklinde düzenlenmiştir. Bu suç, bir kişinin onur, şeref ve saygınlığını zedeleyecek söz, yazı, görüntü veya hareketlerin internet ortamında kullanılması yoluyla işlenir.
İnternet ortamında işlenen hakaret suçu mağdurun kişilik haklarına yönelik bir saldırı niteliği taşımaktadır. Hakaret sözlü, yazılı, görüntülü veya emoji gibi sembollerle de işlenebilir. Sosyal medya, mesajlaşma uygulamaları, forumlar, bloglar, e-posta veya haber siteleri gibi internet siteleri üzerinden gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Genel ifadeler veya topluluğa yönelik sözler yerine, doğrudan bir kişiyi hedef alması gerekmektedir. Sosyal medya platformlarında bir kişiye yönelik hakaret içerikli yorum veya paylaşım yapmak, özel mesajlaşma uygulamalarında hakaret etmek, kişinin küçük düşmesine ve aşağılanmasına sebep olacak görsel veya video paylaşmak, internet haber siteleri veya bloglarda kişi hakkında hakaret içerikli yorumlarda bulunmak internet üzerinden hakaret suçuna örnektir.
Hangi Sözlerle İnternetten Hakaret Suçu İşlenebilir?
Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesi kapsamında düzenlendiği üzere bir kişinin onur, şeref ve saygınlığını zedeleyen sözler veya ifadeler hakaret suçunu oluşturmaktadır. İnternet ve sosyal medya üzerinden yapılan hakaretlerde, yazılı, sesli veya görsel unsurların kullanılması suçun oluşması için yeterlidir.
Açıkça Hakaret İçeren Sözler
- Küfürler ve argo kelimeler “salak”, “aptal”, “şerefsiz”, “haysiyetsiz”
- Aşağılama veya küçümseme “Sen insan bile değilsin!”, “Sen bir zavallısın!”
- Kişinin karakterine, ahlaki yapısına yönelik saldırılar “Sen yalancı ve sahtekârsın!”
- Fiziksel görünümle alay etmek “Tipine baksana, maymun gibi!
Dolaylı veya İmalı Hakaret
Açıkça küfür veya kötü söz kullanılmasa da bir kişinin onurunu kıran ima içeren ifadeler de suç sayılmaktadır.
- “Senin gibi cahiller yüzünden bu ülke bu halde!”
- “Adam olsaydın böyle yapmazdın!”
- “Beyni olmayan insanlarla uğraşamam.”
- “Sen İnsan mısın? ‘’
Görseller, Emojiler ve Videolarla Hakaret
- Bir kişiyi küçük düşüren fotoğraflar, karikatürler veya videolar paylaşmak
- Hakaret amaçlı emojiler kullanmak
- Hakaret içerikli karikatürler, gifler veya çıkartmalar paylaşmak.
İnternet ve sosyal medya üzerinden yapılan küfürler, aşağılamalar, ima yoluyla hakaretler, görseller veya emojilerle küçük düşürme girişimleri hakaret suçu kapsamına girmektedir.
İnternetten İleti Yoluyla Hakaret Suçu
İnternet veya dijital platformlar üzerinden bir kişiye hakaret içeren ileti göndermek Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesi kapsamında “ileti yoluyla hakaret” suçu olarak değerlendirilmektedir. Bir kişinin şeref, onur veya saygınlığını rencide eden sözler, ifadeler veya görsellerin internet ortamında özel mesaj yoluyla gönderilmesiyle ileti yoluyla hakaret suçu işlenmektedir. İnternet veya elektronik haberleşme araçları ile hakaret suçunun oluşabilmesi için kişinin onur, şeref veya saygınlığına saldıran bir söz yazı, emoji veya görsel kullanılması veya hakaretin mesaj ve ileti yoluyla özel olarak gönderilmesi gerekmektedir. İleti yolu ile hakaret suçunun cezası 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Suçun kamu görevlisine karşı işlenmesi durumunda ceza arttırılmaktadır. Dini değerlere veya kutsal sayılan şeylere hakaret edilmesi halinde de cezai yaptırım daha ağır olacaktır. Şikâyete tabi bir suç olup şikâyet süresi 6 aydır.
İnternet ve Sosyal Medya Yoluyla Hakaret Suçunun Cezası Nedir?
İnternet veya sosyal medya üzerinden yapılan hakaret suçunun cezası TCK 125/1. Maddesinde ‘’hakaret suçu işleyen kişi 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası veya adli para cezası ile cezalandırılır. Eğer hakaret, internet veya sosyal medya üzerinden alenen yapılırsa ceza arttırılır. ‘’ düzenlenmiştir. Hakaret alenen yapılırsa ceza 1/6 oranında arttırılacaktır. Hakaret suçu kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenir ise ceza en az 1 yıl hapis cezası olacaktır. Dini değerlere, inançlara veya kutsal sayılan şeylere hakaret edilmesi durumunda ceza arttırılacaktır. Mağdurun sesli yazılı veya görüntülü bir şekilde cevap vermesine imkân olmayacak şekilde hakaret suçunun işlenmesi durumunda ceza ağırlaştırılacaktır. Mağdur suçu öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içerisinde şikâyet etmelidir. Kamu görevlisine karşı işlenen hakaret suçunda şikâyet süresi aranmamaktadır.
Tavsiye Yazı: Koşullu Salıverme Nedir
İnternetten Basit Hakaret Suçu Cezası (TCK 125/1)
İnternetten hakaret suçunun basit hali Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesine düzenlenmiş olup ilgili maddeye göre; onur, şeref ve saygınlığını rencide edecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat etmek ya da sövmek suretiyle işlenen hakaret suçu için ön görülen ceza, 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır.
İnternet Üzerinden Nitelikli Hakaret Suçu Cezası (TCK 125/3)
Türk Ceza Kanunu 125/3 maddesine göre, hakaret suçunun belirli kişilere veya özel durumlarda işlenmesi halinde suç nitelikli hale gelecek ve cezanın alt sınırı yükselecektir. Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı hakaret edilmesi durumunda
cezanın alt sınırı 1 yıl hapis cezası olacaktır. Kişinin dini, siyasi, sosyal, felsefi inançlarına veya değerlerine hakaret edilmesi durumunda cezanın alt sınırı 1 yıl hapis cezası olacaktır.
İnternetten Hakaret Suçunda Haksız Tahrik (TCK 129)
Türk Ceza Kanunu’nun 129. maddesi, hakaret suçunun haksız bir eyleme tepki olarak işlenmesi durumunda cezada indirim veya cezasızlık uygulanabileceğini düzenlemektedir.
TCK 129. Maddesinde ‘’Eğer bir kişi haksız bir fiile tepki olarak hakaret etmişse, verilecek ceza 1/3 oranında indirilebilir. 2- Eğer taraflar karşılıklı olarak birbirine hakaret ederse, her iki tarafa da ceza verilmeyebilir veya biri diğerine göre daha fazla kusurlu ise ceza indirilebilir. 3-Eğer hakaret, ağır bir tahrik altında işlenmişse (örneğin mağdur önce ağır küfürler etmişse), fail ceza almayabilir.’’ Şeklinde düzenlenmiştir. Sosyal medya, mesajlaşma veya e-posta yoluyla yapılan hakaretlerde, öncesinde mağdurun haksız bir fiilinin olup olmadığı incelenmektedir. Hakaret, önceden yapılmış bir haksız fiile tepki olarak işlenmelidir. Tepki, orantılı olmalıdır. Olayda hakaret eden kişinin kusur durumu değerlendirilmektedir.
İnternet Yoluyla Hakaret Suçunda Mağdurun Belirlenmesi (TCK m.126)
Türk Ceza Kanunu’nun 126. maddesinde, hakaret suçunun mağdurunun belirlenmesi konusunda önemli düzenlemeler içermektedir. Hakaret suçunda mağdurun belirli veya belirlenebilir bir kişi olması gerekir. Hakaret, kişinin ismi verilmeden veya dolaylı ifadelerle yapılmışsa, ancak herkes bu sözlerin belirli bir kişiye yönelik olduğunu anlayabiliyorsa, mağdur belirlenmiş sayılacaktır. Hakaret, çok geniş ve belirlenemeyen bir gruba yönelikse bu durumda bireysel mağdur belirlenemez ve suç oluşmaz. Ancak, belirli bir meslek kuruluşu veya dar bir topluluk hedef alındıysa, mağdurların belirlenebilir olduğu kabul edilebilir. Sonuç olarak internet üzerinden yapılan bir hakaret belirli veya herkes tarafından anlaşılabilir bir kişiye yönelikse, mağdur belirlenmiş sayılır ve hakaret suçu oluşur. Ancak, hakaret genel, belirsiz veya çok geniş bir gruba yönelikse, mağdur belirlenemeyebilir ve suç oluşmayabilir.
İnternet Yoluyla Karşılıklı Hakaret Suçu
Türk Ceza Kanunu’nun 129/2 maddesi, tarafların karşılıklı olarak birbirine hakaret etmesi durumunda uygulanır. Taraflar karşılıklı olarak hakaret etmişse,
Hakaret edenlerden biri diğerine göre daha ağır bir hakaret etmişse, sadece daha ağır hakaret eden taraf cezalandırılacaktır. Hakaretlerin eşit derecede ağır olması durumunda ise her iki tarafa da ceza verilmeyebilir veya cezada indirim uygulanabilecektir.
İnternetten Hakaret Suçu Nasıl İspatlanır?
İnternet veya sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçu yazılı, görsel veya sesli iletişim araçları yoluyla işlendiği için belgelendirilerek ispatlanmaktadır. İnternetten hakaret suçunun ispatında hakaret içerikli mesaj yorum veya gönderilerin tarih, saat ve gönderenin kimliği belli olacak şekilde ekran görüntüsü alınması delil niteliği taşımaktadır. Canlı yayınlarda veya sesli sohbetlerde edilen hakaretleri kaydetmek, ispat açısından önemlidir. Hakaret birden fazla kişi tarafından görüldüyse, tanık beyanı da delil olarak kullanılabilir. Hakarete uğrayan kişi hakaret içeren yazı, video veya ses kaydının ekran görüntüsü veya ilgili platformlardan alınan resmi yazışmalar ile 6 ay içerisinde cumhuriyet savcılığı veya kolluk kuvvetlerine karşı şikâyette bulunabilecektir. İnternetten hakaret suçunu ispat etmek için mutlaka ekran görüntüsü, mesaj kayıtları ve diğer dijital deliller toplanması gerekmektedir. Hukuki sürecin doğru bir şekilde yönetilmesi için avukat desteği almak önem arz etmektedir. Daha detaylı bilgi için Bursa Avukat sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
İnternet veya Sosyal Medya Yoluyla Hakaret Suçu Yargıtay Kararları
YARGITAY 18. CEZA DAİRESİ- KARAR: 2019/8348
Müşteki …’in vekili aracılığıyla 06/08/2018 havale tarihli dilekçesi ile, “Twitter” isimli sosyal paylaşım sitesinden şahsına yönelik hakaret içerikli paylaşımlar yapan bir kısım hesap sahibi hakkında hakaret suçundan cezalandırılmaları amacıyla suç duyurusunda bulunduğu, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca her hangi bir soruşturma işlemi yapılmaksızın 08/07/2018 tarihinde kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildiği, bu karara yapılan itirazın da İstanbul 4. Sulh Ceza Hakimliğince reddedildiği bu ret kararına karşı da kanun yararına bozma talebinde bulunulduğu anlaşılmıştır.
İncelenen dosyada; müştekinin şikayeti üzerine başlatılan soruşturmada, müştekiye yönelik hakaret suçunun işlendiği yönünde yeterli şüphenin dosyada mevcut olmasına rağmen fail tespiti bakımından Cumhuriyet Başsavcılığınca hiç bir soruşturma işleminin yapılmadığı, kolluk kuvveti marifeti ile fail tespiti yoluna gidilmediği, ayrıca şüphelilerin tespit edilememesi durumda dahi dosya kapsamındaki suçla alakalı zamanaşımı süresine kadar araştırma faaliyetinin yapılmasının temin edilmediği, hal böyle iken müştekinin Cumhuriyet Başsavcılığınca verilen kovuşturmaya yer olmadığına dair karara yaptığı itirazın kabulü yerine reddine karar verilmesi hukuka aykırı bulunduğundan kanun yararına bozma talebinin kabulüne karar vermek gerekmiştir.
YARGITAY 18. CEZA DAİRESİ- KARAR:2019/936
Sanığın aşamalarda facebook üzerinden mesajları kendisinin paylaşmadığını savunması karşısında, dosya kapsamına göre suça konu facebook hesabında paylaşıldığı kabul edilen hakaret içerikli mesajların, sadece şikayet dilekçesi ekindeki “siyah beyaz ekran çıktısı” na dayanılarak varlığının kabul edildiği somut olayda, facebook isimli sosyal paylaşım sitesinde, şikayet dilekçesi ve dayanağı ekindeki mesajların paylaşılıp paylaşılmadığının tespit edilmesi, mesajların varlığının tespit edilmesi halinde suça konu paylaşımların yapıldığı facebook hesabının kime ait olduğunun tespiti için, sosyal paylaşım sitesinin yer sağlayıcısı olan şirketten, tespit edilen mesajların ne zaman ve hangi IP numaralarından geldiğinin sorulması, daha sonra da tespit edilecek IP numaralarının kime ait olduğu araştırılarak sonucuna göre sanığın hukuki durumunun belirlenmesi gerekirken, eksik incelemeyle hüküm kurulması, bozma nedenidir.