Nama İfaya İzin Verilmesi Davası, bir borç ilişkisinde borçlunun yapma borcunu ifa etmemesi durumunda, alacaklının mahkeme yoluna başvurarak dava konusu işi kendisi veya bir başkası aracılığıyla yaptırmak için izin almasını sağlayan bir dava türüdür. Nama İfaya İzin Verilmesi Davası Türk Borçlar Kanunu’nun 113. Maddesinde;
‘’ Yapma borcu, borçlu tarafından ifa edilmediği takdirde alacaklı, masrafı borçluya ait olmak üzere edimin kendisi veya başkası tarafından ifasına izin verilmesini isteyebilir; her türlü giderim isteme hakkı saklıdır.
Yapmama borcuna aykırı davranan borçlu, bu aykırı davranışının doğurduğu zararı gidermekle yükümlüdür.
Alacaklı, ayrıca borca aykırı durumun ortadan kaldırılmasını veya bu konuda masrafı borçluya ait olmak üzere kendisinin yetkili kılınmasını isteyebilir.’’ Şeklinde düzenlenmiştir.
Nama İfaya İzin Verilmesi davası açılabilmesi için borçlunun sözleşme ile üstlendiği edimi ifa etmemiş ya da eksik ifa etmesi, alacaklının borçluyu ifaya davet etmesine rağmen borçlunun yükümlülüğünü yerine getirmemiş olması, borcun ifa edilmeme sebebinin alacaklının kendi kusurundan kaynaklanmaması gerekmektedir. Nama İfaya İzin Verilmesi davası ile borçlunun yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle mağdur olan alacaklının mahkeme kararıyla eksik veya yapılmayan işi kendisi veya bir başkası aracılığıyla yaptırabilmesi ve masraflarını borçludan talep edebilmesi ile zarara uğramaması amaçlanmaktadır.
Nama İfa Ne Demektir?
Nama ifa, taraflar arasındaki borç ilişkisinde borçlu tarafın bizzat kendisi tarafından borcu yerine getirmesi gereken ifa türüdür. Nama ifada, borcun başkası tarafından yerine getirilmesi mümkün olmayıp edimi yalnızca borçlu ifa edebilecektir. Nama ifa yalnızca borçlu tarafından yerine getirilmesi sebebiyle şahsi nitelik taşımaktadır. Nama ifa kişisel yetenek veya özellik gerektiren işler için geçerlidir. Nama ifa, borcun yalnızca borçlu tarafından yerine getirilmesi anlamına gelmekte olup kişiye sıkı sıkıya bağlı edimleri kapsamaktadır.
Tavsiye Yazı: Bursa Avukat
Kimler Nama İfa Talebinde Bulunabilir?
Nama ifa talebinde bulunabilecek kişiler, borcun yalnızca borçlu tarafından ifa edilmesini talep etme hakkına sahip olan alacaklılardır. Nama ifa talebinde bulunma hakkı borcun niteliğine ve taraflar arasındaki sözleşmeye bağlıdır.
Sözleşmeden Doğan Alacaklılar; Bir hizmet sözleşmesi kapsamında işveren, çalışandan bizzat işin ifasını isteyebilecek veya Sanatçının kendisinin yapacağı bir eser için alacaklı nama ifa talep edebilecektir.
Kanuni Alacaklılar; doktorun, hastasına bizzat kendisinin müdahale etmesi veya avukatın müvekkil adına bizzat katılması talep edilebilecektir.
Mahkeme Kararıyla Belirlenen Kişiler; mahkeme, bir borcun nama ifa edilmesi gerektiğine karar vermesi halinde, borçlu edimi bizzat yerine getirmek zorundadır.
Borcun yerine getirilmesi, borçlunun şahsına bağlı olmaması halinde alacaklı nama ifa talebinde bulunamayacaktır. Ayrıca borçlu edimi yerine getirmezse ve edim sadece onun tarafından yapılabilecek nitelikteyse, alacaklı nama ifa yerine tazminat talebinde de bulunabilecektir. Nama ifa talebinde bulunabilmek için, borcun yalnızca borçlu tarafından ifa edilmesi gerektiği açık olmalıdır. Alacaklı, sözleşme veya kanundan doğan hakkına dayanarak borçlunun şahsen edimi yerine getirmesini isteyebilecektir.
Tavsiye Yazı: Kamu Davası Nedir
Nama İfaya İzin Nasıl Alınır?
Nama ifaya izin almak için alacaklı, borçlunun edimini yerine getirmediği durumlarda mahkemeye başvurarak “Nama İfaya İzin Verilmesi Davası” açmalıdır. Borçlu, sözleşmeden doğan yapma borcunu yerine getirmemiş olmalıdır. Alacaklı, borçluyu ihtar ederek edimin ifasını talep etmeli ve makul bir süre vermesi gerekmektedir. Buna rağmen borçlu yükümlülüğünü yerine getirmez ise, temerrüt durumu oluşacaktır. Alacaklı, borcun ifa edilmemesi nedeniyle sözleşmenin niteliğine göre Asliye Hukuk Mahkemesi veya Asliye Ticaret Mahkemesi’ne Nama İfaya İzin Verilmesi Davası açabilecektir. Dava dilekçesinde taraflar arasındaki sözleşme ve borç ilişkisi borçlunun edimi yerine getirmediği tarih ve durum, alacaklının borçlunun yerine kendisinin veya üçüncü kişinin edimi yerine getirmek için mahkemeden izin talebi, edimin yerine getirilmesi için gerekli masrafların belirlenmesi ve borçlunun bu masraflardan sorumlu tutulması talebi gibi hususlar açıkça belirtilmelidir.
Mahkeme, borcun gerçekten yerine getirilip getirilmediğini ve eksik kalan işlerin tespit edilmesi amacıyla bilirkişi raporu aldıracaktır. Borçlunun yükümlülüğünü yerine getirmediği tespit edildiği taktirde, mahkeme alacaklıya ifayı kendisi veya üçüncü bir kişi aracılığıyla yerine getirme izni verecektir. Ayrıca mahkeme ifanın yapılması için gerekli masrafların borçludan tahsil edilmesine de karar verebilmektedir. Mahkeme kararıyla alacaklı, borçlunun yapmadığı edimi tamamlayabilir veya bir başkasına yaptırabilir. Bu işlemler için yapılan masraflar, borçludan tahsil edilebilmektedir. Sonuç olarak Nama ifaya izin almak için, önce borçlunun temerrüde düşmesi gerekmektedir. Akabinde alacaklı mahkemeye başvurarak kendisi veya bir başkası tarafından edimin yerine getirilmesi için izin talep edebilecektir. Mahkemenin olumlu karar vermesi halinde eksik işler tamamlanacak ve masraflar borçludan tahsil edilecektir.
Nama İfa İzni ile Birlikte İleri Sürülecek Talepler
Nama ifa izni ile alacaklı yalnızca borçlunun edimini yerine getirmesi için izin alması ile bu süreçle bağlantılı olarak bazı talepleri de ileri sürebilecektir. Alacaklı, borçlunun yerine getirmediği edimi kendisi veya bir üçüncü kişi aracılığıyla yaptırabilmektedir. Bu işlemler için yapılan masrafların tahsili borçludan talep edilebilecektir. Borçlunun edimi zamanında yerine getirmemesi nedeniyle alacaklının maddi ve manevi zarara uğraması durumunda, bu zararların tazmini borçludan talep edilebilecektir. Alacaklı, mahkeme kararının borçlunun rızası olmadan infaz edilmesini sağlamak için ilamlı icra talep edebilecektir. Sözleşmede borcun belirli bir süre içerisinde yerine getirilmesi belirtilmiş ve gecikme durumunda cezai şart ön görülmüş ise alacaklı gecikme cezasının ödenmesini talep edebilecektir. Borçlu edimi yerine getirmemek konusunda ısrar ediyor ise alacaklı tarafından sözleşme feshedilebilir ve zararların karşılanması talep edilebilecektir. Nama ifaya izin davası açılırken, yalnızca eksik işlerin tamamlanması için izin istenmez, aynı zamanda bu eksikliklerin alacaklıya verdiği zararlar için tazminat ve masrafları da talep edilebilecektir.
Nama İfaya İzin Davasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Nama ifaya izin davası zarara uğranılması açısından son derece önemli bir süreçtir. Nama ifaya izin davası açılırken dikkat edilmesi gereken hususlar, davanın doğru şekilde yürütülmesi ve alacaklının haklarını en iyi şekilde koruyabilmesi açısından büyük önem taşır. Borçlunun edimini yerine getirmemesi nedeniyle nama ifaya izin davası açılmadan önce, alacaklı borçluya yazılı bir ihtar göndermelidir. Borçlunun yerine getirmesi gereken edim, edimin ifası için makul süre ve borçlunun belirtilen süre içerisinde borcunu yerine getirmemesi halinde dava açılacağı ihtarnamede açıkça bildirilmelidir. İhtar gönderilmeden dava açılması halinde dava reddedilecektir. Nama ifa yalnızca yapma borçları için mümkündür. Borç, yalnızca borçlu tarafından yerine getirilmesi gereken şahsi bir bu durumda nama ifa mümkün olmayacaktır. Dava sürecinde mahkeme bilirkişi ile borçlunun yerine getirmesi gereken edimlerin tespitini sağlayacaktır. Bilirkişi raporu dava sonucunu doğrudan etkileyecek nitelikte olup alacaklı eksik veya kusurlu işleri detaylı bir şekilde mahkemeye sunmalıdır. Alacaklı, borçlunun yapmadığı işleri tamamlatmak için tahmini maliyet raporunu mahkemeye sunmalıdır. Nama ifaya izin davalarında genel zamanaşımı süresi 10 yıldır hak kaybına uğramamak için zamanaşımı süresine dikkat edilmesi gerekmektedir. Nama ifaya izin davası açılırken ihtar gönderilmesi, borcun nama ifaya uygun olup olmadığı, bilirkişi raporu, masraf hesaplamaları ve tazminat talepleri gibi hususlara dikkat edilmelidir. Dava sürecinde eksiklik yapılması halinde alacaklı zararını tam olarak karşılayamayabilir veya davayı kaybedebilir. Bu süreçte avukat desteği almak son derece önemli olup ofisimizde bulunan avukatlarımızdan destek alabilirsiniz.