Mustafa Kemal Atatürk’e hakaret etmek suçu 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun kapsamında suç sayılmıştır. Bu kanun ile Atatürk’ün hatırasına, kişiliğine ve eserlerine yönelik saldırıların önlenmesi amaçlanmıştır. Atatürk’e hakaret suçu 5816 sayılı kanun maddesinde düzenlenmiştir. Atatürk’ün hatırasına alenen hakaret eden, Atatürk’e karşı küçük düşürücü sözler söyleyen veya yazılar yazan, Atatürk’ün büst ve heykellerine zarar veren, yıkan veya kıran, Atatürk’ü temsil eden herhangi bir esere zarar veren kişiler 5816sayılı kanuna göre cezalandırılmaktadır. 5816 sayılı kanunun ilgili;
1.Madde; Atatürk’ün hatırasına alenen hakaret eden veya söven kimse bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Atatürk’ü temsil eden heykel, büst ve abideleri veyahut Atatürk’ün kabrini tahrip eden, kıran, bozan veya kirleten kimseye bir yıldan beş yıla kadar ağır hapis cezası verilir. Yukarki fıkralarda yazılı suçları işlemeye başkalarını teşvik eden kimse asıl fail gibi cezalandırılır.
2.Madde; Birinci maddede yazılı suçlar, iki veya daha fazla kimseler tarafından toplu olarak veya umumi veya umuma açık mahallerde yahut basın vasıtasıyla işlenirse hükmolunacak ceza yarı nispetinde artırılır. Birinci maddenin ikinci fıkrasında yazılı suçlar zor kullanılarak işlenir veya bu suretle işlenmesine teşebbüs olunursa verilecek ceza bir misli artırılır.
Maddelerinde suçun tanımı ve cezası düzenlenmiştir. 5816 sayılı kanun kapsamında işlenen suçlarda, 8 yıllık zaman aşımı süresi uygulanmaktadır. Suçun işlendiği tarihten itibaren 8 yıl içinde dava açılmazsa, suçun takibi mümkün olmayacaktır.
Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Nelerdir?
5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun, Mustafa Kemal Atatürk’ün hatırasını ve eserlerini korumayı amaçlayan bir yasadır. Bu kanun kapsamında suç sayılan eylemler karşımıza çıkmaktadır. Atatürk ‘ün şahsiyetine yönelik hakaret etmek, iftira atmak veya onu küçük düşürücü sözler söylemek, Atatürk’ün fikirlerine, devrimlerine veya şahsına yönelik açıkça hakaret içeren yazılar yazmak, Atatürk’ün anısına hakaret etmek veya onun hatırasını aşağılayıcı eylemler yapmak Atatürk’ü aşağılayan video, resim, karikatür veya görseller paylaşmak Atatürk’ün büstü, heykeli, kabri veya onu temsil eden herhangi bir esere zarar vermek, eserleri yıkmak, kırmak, bozmak veya herhangi bir şekilde tahrip etmek, Topluluk içinde Atatürk’e hakaret eden sloganlar atmak, pankart açmak veya afiş açmak Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar kapsamındadır.
Tavsiye Yazı: Hapis Cezası Nedir?
Atatürk’ün Hatırasına Hakaret Suçu ve Cezası
Atatürk’ün hatırasına hakaret etmek, 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun kapsamında suç olarak kabul edilmiştir. Bu kanun, 25 Temmuz 1951’de yürürlüğe girmiştir ve Atatürk’ün şahsiyetini, hatırasını, devrimlerini ve eserlerini korumayı amaçlamaktadır. Atatürk’ün hatırasına alenen hakaret etmek veya aşağılayıcı sözler sarf etmek, Atatürk’ün anısını küçültücü ifadeler kullanmak, yazılar yazmak veya paylaşımlarda bulunmak, Atatürk’ü aşağılayan ses, görüntü, video, karikatür veya benzeri görselleri paylaşmak Atatürk’ün hatırasına hakaret suçunu oluşturmaktadır. Bu suçun cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır. Suçun sosyal medya, televizyon, gazete, dergi veya internet gibi kitle iletişim araçları kullanılarak işlenmesi durumunda ceza yarı oranında arttırılacaktır.
Atatürk’ün Heykel, Büst ve Abideleri ile Kabrine (Mezarına) Zarar Verme Suçu
5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun kapsamında, Atatürk’ün heykeline, büstüne, anıtlarına veya mezarına zarar vermek suç olarak kabul edilmiştir. Atatürk’ün büst, heykel veya anıtlarına zarar vermek, Atatürk’ün kabrine saldırıda bulunmak, tahrip etmek veya saygısızca davranmak, Atatürk’ü temsil eden anıtları, isimleri veya sembolleri tahrip etmek, kırmak, yakmak veya boyamak gibi eylemler Atatürk’ün heykel, büst ve abideleri ile kabrine zarar verme suçunu oluşturmaktadır. Bu suçun cezası 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıdır. Suçun birden fazla kişi tarafından işlenmesi veya örgütlü bir şekilde yapılması durumunda ceza arttırılacaktır. Heykeller, büstler ve Anıtkabir gibi anıtlar, Türkiye Cumhuriyeti’nin önemli sembolleri olduğu için korunmaları hukuki güvence altına alınmıştır.
Tavsiye Yazı: Ceza Dava Dosyası Nedir
Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlarda Cezayı Artıran Haller
Atatürk aleyhine işlenen suçlarda bazı durumlarda cezalar artırımlı olarak uygulanmaktadır. Atatürk’e yönelik hakaret veya saldırılar kitle iletişim araçları yoluyla işlenmesi durumunda ceza yarı oranında arttırılacaktır. Atatürk’e yönelik hakaret veya saldırılar bir grup tarafından ortak şekilde işlenirse mahkeme suçun örgütlü veya planlı bir şekilde işlenmesini ağırlaştırıcı sebep sayarak ceza arttırılacaktır. Atatürk’ün büstüne, heykeline, anıtına veya mezarına zarar vermek suç olarak kabul edilir ve suçun niteliğine göre ceza arttırılacaktır. Atatürk aleyhine işlenen suç, bir kamu görevlisi tarafından görevini kötüye kullanarak işlenirse, bu durum cezayı artıracaktır. Kamu görevlisi olması nedeniyle ceza üst sınırdan verilebilir ve ek disiplin cezaları uygulanabilecektir. Suçu işleyen kişinin daha önce Atatürk aleyhine suç işlemiş ve ceza alması, aynı suçu tekrar işlemesi durumunda cezası artırılacaktır.5816 sayılı kanun, Atatürk’ün hatırasına, eserlerine ve sembollerine yönelik saldırıları ciddi suçlar olarak kabul eder. Eğer bu suçlar basın-yayın yoluyla, birden fazla kişi tarafından, kamu görevlileri eliyle veya tekrar edilerek işlenirse, cezalar arttırılmaktadır.
Atatürk’e Hakaret ve Heykel/Büstlere Zarar Verme Suçu Yargıtay Kararları
YARGITAY 11. CEZA DAİRESİ E. 2005/9628 K. 2006/7531 T. 26.9.2006
Atatürk’ün büstüne “Vajina monologları” adlı tiyatro oyununa ait afişin yazılı kısmının bütün alın, burun ve yüz kısmını kapatacak şekilde konduğunu görmeleri üzerine kendilerini Emniyet Müdürlüğüne götürdüklerini beyan etmeleri, sanıkların da kısmen tanıkların anlatımlarını doğrulamaları karşısında, mahkumiyetleri yerine Atatürk’ün manevi şahsiyetini tahkir özel kastı ile hareket etmediklerinden bahisle beraatlerine karar verilmesi yasaya aykırıdır.
Yapılan yargılamaya, toplanan delillere, dosya içeriğine göre sanık B.A müdafiinin, suçun maddi unsurlarının oluşmadığına ilişkin temyiz istemlerini yerinde görülmemiştir. Tanıklar Y.B. ve H.T.’in sanıkların okulun kapısından 5- 6 metre mesafedeki Atatürk’ün büstüne “Vajina monologları” adlı tiyatro oyununa ait afişin yazılı kısmının bütün alın, burun ve yüz kısmını kapatacak şekilde konduğunu görmeleri üzerine kendilerini Emniyet Müdürlüğüne götürdüklerini beyan etmeleri, sanıkların da kısmen tanıkların anlatımlarını doğrulamaları karşısında, mahkumiyetleri yerine Atatürk’ün manevi şahsiyetini tahkir özel kastı ile hareket etmediklerinden bahisle beraatlerine karar verilmesi,
Yasaya aykırı, o yer Savcısının temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün 5320 Sayılı Yasanın 8/1. maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 Sayılı CMUK.nun 321. maddesi uyarınca istem gibi BOZULMASINA, 26.09.2006 gününde oybirliğiyle karar verildi.
YARGITAY 15. CEZA DAİRESİ 2012/45018 KARAR
Kamu malına zarar verme suçundan kurulan mahkûmiyet hükmüne yönelik sanığın temyiz isteminin incelenmesinde;
Mala zarar verme suçu başkasının mülkiyetinde bulunan taşınır veya taşınmaz malın kısmen veya tamamen yıkılması, tahrip edilmesi, yok edilmesi, bozulması kullanılamaz hâle getirilmesi veya kirletilmesiyle oluşur. Bu bakımdan, söz konusu suç, seçimlik hareketli bir suçtur. Yıkma, yalnızca taşınmazlar için söz konusudur. Taşınmazın önceki kullanış biçimine uygun olarak bir daha kullanılamaz duruma getirilmesini ifade eder. Yok etme, suça konu şeyin maddî varlığını ortadan kaldırmaktır. Bozma, suça konu şeyin, amacına uygun olarak kullanılması olanağını ortadan kaldırmaktır. Kirletme, başkasının binasının duvarına yazı yazmak, resim yapmak, afiş ve ilân yapıştırmak şeklinde gerçekleştirilmektedir.
Somut olayda; Sanığın olay gecesi götürüldüğü polis karakolunda bulunan Atatürk büstüne tekme atarak çökmesine neden olmak şeklindeki eyleminin 5816 sayılı yasanın 1/2 maddesinde düzenlenen suçu oluşturduğu gözetilmeden yazılı şekilde hüküm kurulması, bozma nedenidir.